Als het nacht is, dan lijken de bergen soms hoog, de laatste week. Onbeklimbare steile wanden, glad van gepieker.

Toen ik de kleine vorige week voor het eerst moest vertellen wat doodgaan is, kwamen de vragen. Vragen zoals alleen een vierjarige die kan stellen. Wanneer ik dan zou gaan, en hoe dat zou zijn. En zij, wanneer zou dat gebeuren. Ik suste en stelde gerust, ik had het over oud zijn en over hoe lang dat nog zou duren. Ze lijkt getroost en gerustgesteld.

Als het nacht is, dan lijkt mijn gesus plots bijna liegen. Omdat ge niks weet, en glazen bollen niet bestaan. Ik staar met open ogen naar het plafond en mijn hoofd bedenkt slechtnieuwsscenario’s. Hoe vertel je. Wat dan. Hoe moeten de dingen dan verder.
Ik weet dat dat niet helpt, en toch krijg ik mijn kop niet afgezet. Als ik dan eindelijk, na uren, in slaap sukkel, dan is het in rusteloze dromen.

‘s Ochtends vertel ik mijn lief over de nacht en de doemscenario’s. Ik lach zelfs een beetje, want als de dag begonnen is, is mijn hoofd een pak realistischer. Het daghoofd vindt het nachthoofd maar een gekke vrouw met een kop vol absurde muizenissen.
Mijn lief wrijft dan over mijn rug, geeft mij een kop koffie en zegt “Bruggen die ge neemt als het zover is. Daar nu over nadenken levert absoluut niks op.”

Hij heeft gelijk, ik weet dat, dus ik knik. Tot het weer middernacht is, iedereen slaapt en ik naar het plafond staar.

De evidentie waarmee sommige mensen na maanden uw huis kunnen binnenwandelen, en het is alsof ze er gisteren nog waren. Hoe ge te druk aan het babbelen zijt, en het daardoor wel een uur duurt voor bloemen eindelijk water vinden. Hoe de avond dan gevuld wordt met royale porties gelach, met verhalen waarvan ge weet dat ge ze niet allemaal verteld gaat krijgen. Want ge weet dat tijd altijd een schaars goed is.

Tussen de gesprekken door lopen meisjes. Eerst met al hun kleren aan, dan verkleed als prinses, dan dansend op begintunes van televisieprogramma’s of ongeduldig stuiterend een ijsje afsmekend.
Afscheid nemen is tegelijk nog snel wat dingen vertellen. Een laatste koffie, nog een verhaal.

Hoe ge achteraf denkt dat zo’n avonden te kort zijn. En dat het zonde is dat kinderen een bedtijd hebben, als er morgen school is.

Intens dankbaar kan ik daar voor zijn, voor zo’n avonden. En voor zo’n maten.

In de living van mijn meme staat een lamp die zachtjes zoemt. Niemand schijnt het echt te horen, maar ik kan niet goed tegen gezoem. Ze hebben ze altijd al gehad, die lamp, al van toen in het oude huis.

Het oude huis, waar wij na schooltijd pudding met speculoos of boterhammen met lichtbruin suiker aten is al een tijd niet meer het huis waar we met kerst en verjaardagen verzamelen.
En toch. De essentie bleef hetzelfde: dezelfde meubels, dezelfde lamp, alleen in een kleinere woonkamer. Dezelfde platen in de kast. Dezelfde koffiekoppen op de tafel. Gewoon en stevig op gewone dagen, teer porselein bij feest.

In die essentie de kern daarvan: zij.
Zij in haar relax, centraal tussen het grote geweld. Kinderen, kleinkinderen, achterkleinkinderen om haar heen, allemaal gewillig instructies volgend. “Toe, pak nog een sandwichke. Anders blijf ik daar mee zitten!”

Er was van alles altijd over bij mijn meme. Eten. Liefde. Bezorgdheid. Altijd genoeg voor iedereen.

Vanochtend was er vooral verdriet en stilte genoeg voor iedereen. Het zachte gezoem van de lamp bleek plots de troost van het vertrouwde.